پرسش :

فلسفه محرميت مادرزن بر داماد چيست ؟

پاسخ :
از ديدگاه احكام شرعي، افراد نسبت به يكديگر ممكن است در يكي از دو وضعيت قرار داشته باشند: الف) محرم ب ) نامحرم
محارم، كساني هستند كه اولاً ازدواج با آنان حرام است و ثانيا، نگاه كردن به آنان (نگاه بدون شهوت) اشكالي ندارد و بر آنان نيز، پوشاندن خود در مقابل محارم لازم نيست؛ مانند: خاله، عمه، خواهر، مادر، مادر بزرگ، خواهر، برادرزاده، مادر زن و عروس.
البته نوع ديگري نيز از محرميت وجود دارد كه به واسطه عقد ازدواج حاصل مي‏گردد و احكام ويژه خود را دارد؛ بدين صورت كه هر چند ازدواج با اين گونه محارم حرام است (همچون خواهر زن) ولي نمي‏توان بدون پوشش شرعي، به آنها نگاه نمود. درباره فلسفه محرميت به واسطه عقد گفتني است كه در تمام آيين‏ها، براي مجاز شمرده شدن روابط همسري، يك نوع مراسم و عقدي وجود دارد و اين به جهت اهميت تشكيل خانواده و لزوم حمايت اجتماعي از تشكيل و به رسميت شناخته شدن آن است.
نتيجه خوانده شدن عقد، تنها حصول محرميت نيست؛ بلكه در همه نظام‏هاي حقوقي در پي عقد، احكام و مقررات زيادي به دنبال آن مي‏آيد.
در حقيقت عقد، امضايي است كه طرفين براي اجراي قراردادي اساسي و حاوي بندهاي متعدد، مي‏دهند. و همان گونه كه يك امضاي كوچك، قراردادهاي بزرگ را رسمي و قابل اجرا مي‏كند، عقد نيز يك چنين وضعيتي دارد. از جمله توابع عقد - هر چند عقد موقت باشد - آن است كه «مادر زن» براي هميشه به داماد محرم مي‏شود؛ يعني، آن كه اولاً داماد هيچ گاه حق ازدواج با او را ندارد (با فرض آن كه شوهرش فوت كرده و يا طلاق گرفته باشد) و ثانيا لازم نيست حجاب در بين آنان رعايت گردد.
البته احكام زياد ديگري نيز به دنبال عقد مطرح مي‏گردد كه فعلاً مجال پرداختن به آن نيست.
بنابراين اگر فرضا دختري هر چند كوچك را، براي كسي عقد موقت كنند - اگر چه يك ساعت باشد - مادر آن دختر براي هميشه به داماد محرم مي‏شود؛ گرچه خود دختر پس از عقد نامحرم است.
از جمله فلسفه‏هاي اين محرميت، آن است كه كسي در ازدواج بين مادر و دختر جمع نكند. هم‏چنين اين كار موجب تحكيم بنيان خانواده مي‏گردد؛ زيرا موجب جلوگيري از روابط غير اصولي بين داماد و مادر زن مي‏گردد.
لازم به ذكر است كه اين تنها اشاره‏اي اندك به فلسفه چنين احكامي است و بسياري از حكمت‏هاي احكام، بر ما آشكار نيست.
eporsesh.com